Քաղաքագետ Ռոբերտ Մարգարյանի ֆեյսբուքյան գրառումը. «ՀՀ ԱԳ նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանը երեկ հրապարակված իր վերջին հոդվածում հայտարարել է, որ Արցախի հարցում «ամեն ինչ կորած չէ, շատ բան կարելի է վերականգնել»:
Այդ մասին ի դեպ նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ հայտարարում էր նաև «Հայաստան» դաշինքի առաջնորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը:
Վարդան Օսկանյանը նաև ներկայացրել է այն քայլերը, որոնց միջոցով Հայաստանը կարող է գոնե մասամբ վերականգնել կորցրածը:
Հայրենիքը սիրող յուրաքանչյուր մարդ հարյուր տոկոսով իր ստորագրությունը կդնի Վարդան Օսկանյանի առաջարկած քայլերի տակ, որոնք ցավոք այս իշխանությունների օրոք իրականացման զրո հնարավորություն ունեն:
Վարդան Օսկանյանը ՀՀ վարչապետին կոչ է արել խորհրդարանի ամբիոնից հայտարարել, «եկեք պայմանավորվենք, որ ինչ էլ որ լինի, մենք չենք ստորագրի և հաստատի որևէ փաստաթուղթ կամ համաձայնագիր, որում Արցախը նշված կլինի Ադրբեջանի մաս»:
Իհարկե անհրաժեշտության դեպքում Նիկոլ Փաշինյանը դա կանի, բայց դա ոչինչ չի նշանակում, եթե գործ ունենք կատեգորիկ ստախոսի ու անսկզբունքային մարդու հետ, ով կարող է այսօր մի բան հայտարարել, իսկ վաղը ուղիղ նայելով աչքերիդ մեջ ասել, որ ինքը նման բան չի հայտարարել կամ նախադասության մեջ մի հարցական նշան ավելացնելով հավակնել, թե ինքն այլ բան է ասել:
ՀՀ նախկին ԱԳ նախարարը նշել է, որ այսօր ստեղծված իրավիճակը պատերազմական գործողությունների արդյունք է և դրա հետևանքով ստեղծված ստատուս քվոն չի կարող երկարատև խաղաղության հիմք ծառայել և Հայաստանի իշխանություններին կոչ է արել այդ մասին բարձրաձայնել: Հիանալի գաղափար, որի հետ չի կարելի չհամաձայնել: Բայց միամտություն կլինի նման ակնկալիք ունենալ մի իշխանությունից, որը ներկա ստատուս քվոյի հաստատմանն իր հայտարարություններով ու գործնական քայլերով (չի բացառվում նաև գաղտնի պայմանավորվածությամբ) միտումնավոր ու մտածված կերպով նպաստել է հենց ինքը, շարունակ (ու նաև այսօր) համոզված լինելով, որ Արցախը բեռ է Հայաստանի համար ու «խաղաղության դիմաց պիտի հանձնել տարածքներ»:
Վարդան Օսկանյանը կոչ է արել հաշտության պայմանագիր կնքելու գաղափարն ընդունել, եթե Ադրբեջանը կհեռանա Հայաստանի ինքնիշխան տարածքներից, կվերադարձնի բոլոր գերիներին, կընդունի ԼՂԻՄ-ի սահմանների գոյությունը (կողմնակի կհամաձայնի, որ ինքն անօրինական կերպով օկուպացրել է Շուշին ու Հադրութը) և կվերսկսվի Մինսկի խմբի ձևաչափում բանակցությունները: Կրկին գեղեցիկ, սակայն անիրագործելի գաղափարներ:
- Հայաստանի ինքնիշխան տարածքներում այսօր թշնամին ներկա է հենց գործող իշխանությունների լուռ համաձայնությամբ ու «չկրակելու» հրահանգի արդյունքում: Թշնամուց ինչ-որ բան պաշտպանելու համար առաջինն ինքդ պիտի համոզված լինես, որ դա քոնն է, իսկ եթե նույն գործող իշխանությունների ղեկավարների ու պատգամավորների համոզմամբ այդ տարածքներն Ադրբեջանինն են, ելման կետեր վերադառալու պահանջի մասին խոսելն արդեն ավելորդ ժամավաճառություն է:
- Գերիները թշնամու ձեռքում պատանդ են (չեմ բացառում կրկին գործող իշխանությունների լուռ համաձայնությամբ) և համարվում են խաղաղության պայմանագրի ստորագրման երաշխիքները: Ադրբեջանը նրանց կհանձնի միայն այն ժամանակ, երբ հասած կլինի իր ամենավերջին նպատակին:
-Մարդուց, որը երկրի ամենաբարձր ամբիոնից անամոթաբար հայտարարում է, «Շուշին դժբախտ ու դժգույն և 90 տոկոսով ադրբեջանական քաղաք էր ու պիտի դա հանձնեինք», ակնկալել, որ թշնամուց կպահանջի ճանաչել ԼՂԻՄ-ի սահմաններն ու վերադարձնել Շուշին, լավագույն դեպքում միամտություն է:
- 2020 թվականի նոյ.-ի 10-ից հետո ԵԱՀԿ Մինսկի խումբն այլևս արհեստականորեն շնչող մարմին է: Մինսկի խմբի մանդատը վերաբերում էր Արցախի հարցի կարգավորմանը: Հակամարտության կողմերից մեկի պնդմամբ Արցախի հարցը կարգավորված է ու նման հարց այլևս գոյություն չունի: Հետևաբար նրա դիտանկյունից ավարտված է նաև հիշյալ խմբի մանդատը: Դա նաև կողմնակի հաստատում են Հայաստանի իշխանությունները Արցախյան հարցի կարգավորումը փոխարինելով Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի ստորագրմամբ: Այսօր բանակցային սեղանին գլխավոր միակ դերակատարներ են Հայաստանը, որը պատերազմում պարտություն է կրել ու գործող իշխանությունների օրոք կարելի է նրան ամեն բան պարտադրել, պատերազմում հաղթած Ադրբեջանը, որն օգտվելով Հայաստանի իշխանությունների թուլությունից ինչ ուզում, այն էլ թելադրում է և Ռուսաստանը, որի միջնորդությամբ հաստատվել է հրադադար ու ստացել է տարածաշրջանում խնդիրները միայնակորեն կարգավորելու բացառիկ հնարավորություն, ինչը բնականաբար չի կիսելու որևէ այլ կողմի հետ:
ՀՀ ԱԳ նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանը վերջում եզրակացրել է, որ այս ամենը «կարելի է անել միայն արդյունավետ դիվանագիտական ջանքերի միջոցով»:
Կրկին չի կարելի չերկրորդել Վարդան Օսականյանին, բայց նաև չի կարելի չավելացնել, որ «արդյունավետ դիվանագիտական ջանք» իրականացնելու համար անհրաժեշտ են կամք, համարձակություն, հզոր դիվանագիտություն ու բացարձակ հայրենասիրություն:
Ինչպես արդեն մեկ այլ առիթով էլ ասել եմ, դրանք ու առավել ևս վերջինը՝ հայրենասիրությունը, այսօրվա գործող իշխանությունների մոտ անգտանելի հատկանիշներ են, դեռ չհաշված բանակցային սեղանին նստելու համար անհրաժեշտ փորձը, միջազգային հեղինակությունն ու ձեռքում խաղաքարտեր ունենալը, որոնցից նույնպես այսօր զուրկ է Հայաստանի բոբիկ դիվանագիտությունը:
Այսօր մենք գտնվում են գրեթե այն պայմաններում, որտեղ կանգնած էինք 1998 թվականին՝ Լևոն Տեր Պետրոսյանի հրաժարականին նախորդած շրջանում: Ինչպես 1998 թվականին, այսօր էլ փրկության ելքը նույնն է: Ամեն կերպ պիտի ձերբազատվել անհայրենիք ղեկավարներից: 1998 թվականին դա մեզ հաջողվեց շնորհիվ Արցախի ազատագրման ու անկախության ակունքներում կանգնած պետական գործիչների՝ այդ թվում Ռոբերտ Քոչարյանի և Վազգեն Սարգսյանի, աչալրջության ու գործնական քայլերի:
Գործող իշխանությունների հետ հույսեր կապելն այլևս անիմաստ է: Նրանց պիտի հեռացնել, ինչպես դա արվեց 1998 թվականին իշխանությունը զավթած Լևոն Տեր Պետրոսյանի դեպքում:
Եթե չենք ցանկանում վաղը զղջալ, գործնական քայլի պիտի դիմել հենց այսօր ու ժամ առաջ»: