Ազգային գույներ հաղորդաշարի հյուրն այսօր երգիչ Դավիթ Ամալյանն է:
-Մի առիթով ասել եք, կյանքում պատերազմից շատ վախենում եմ փառքից, որովհետև երգերս, որոնք գրել եմ իմ ընկերների համար պետք չեն նրանց: Նրանք այսօր չկան, իսկ ես երգելով ստանում եմ ծափահարություններ:
Մտքեր կան, որ էմոցիայից են ծնվում և առանձնապես փիլիսոփայական չէ, զգայական են և ես այդ միտքը, որ ասել եմ, ասել եմ որևէ հուզվածության առիթով,ասացի տերն է իջացրել մեզ ավելի քան բառերով մեկնաբանել են, դուք ասացիք արդեն ֆիզիկապես հնարավոր չի:

Այսինքն ես չեմ կարող բացատրել, խի եմ ամաչում ապրելուց, էտքանը արդեն ամփոփում ա իմ ասածը: Ես ավելի կոնկրետ էտ նույն միտքը մի հաղորդման մեջ, մի անգամ չէ մի քանի անգամ եմ ասել: Ցուլի մասին երգ գրվեց, իմ առաջին երգարվեստում, առաջին ելույթս դա եղավ՝ իր մոր խոսքերով: Դե երգը գրվեց որպես զգացողություն, որպես զգացողականություն: Էտ օրերին մենք երգում էինք, Ցուլի յոթին արդեն էտ երգը կար, տղեքով գերեզմանում երգել ենք: Հիմա հաճախ Լեյլան ա երգում, բայց հետո հասկացա, որ ինչ-որ ժամանակ անցավ, հուշ երեկո էինք ամում Ցուլի համար, մեր ընկերների համար ընդհանուր ու էտ երգը հնչում է ու արդեն Ամալյան Դավիթ, ծափահարություններ, արդեն էտ զգացողությունից ես երբեմն սկսեցի ինքս իմ մեջ իմ հետ կռիվ տալ, որովհետև ինչ-որ մեկի չլինելու հաշվին սկսեց իմ անունը արծարծվել, ընդհամենը էտ զգացողություն է, ավել չեմ կարող բացատրել, երևի պետք էլ չի:


-Դուք մասնակցել եք արցախկան պատերազմին 1992 թվականին, մարտական գործողությւններին:
1990-1994թթ., 92-ին ավելի լուրջ պատերազմական գործողություններին, իսկ 1990 թվին սահմանային գոտում ուսումնամարտական պարապմունքներ ենք անց կացրել, պոստեր ենք պահել, զենքի հետ շփվել, կրակել: Համենայն դեպս թշնամու ուղղությամբ կրակած մինչև 92 թիվը արդեն եղել ենք:
-Բավականին երիտասարդ էիք, ինչը մղեց ձեզ դեպի մարտի դաշտ և արդյոք այն ոգին, որ ունեին Ձեր սերնդակիցները, կարելի է ասել, որ այժմյան սերունդը ևս ունի:

Հիմա ավելի շատ ունեն: Ինչը տարավ, էտ մի քիչ բարդ ա պատասխանել՝ արկածախնդրությունը, մի քանի անգամ ասել եմ, տարիքն էտ տարիքն էր, որ էն ժամանակ եռանդ կար, բառիս լավ իմաստով փողոցային տարիք էր: Կարող ա կռիվը չլիներ, ես հայերեն ասած քուչեքը ակտիվ լինեի ու ինչ-որ մեկը լինեի, բայց էտ ակտիվությունս, էտ էներգիաս ամփոփվեց էտ դաշտում, որովհետև շատ սիրելի ընկերների մեջ հայտնվեցի և հուսով եմ իմ բոլոր ընկերներն էլ էտ նույն զգացողությամբ էին: Ավելորդ համենայն դեպս հայրենասիրության բան չկար, կար մեր հրամանատարը, Նժդեհից էր խոսում՝ ավագ հրամանատարը, Նժդեհի ձայնագրություններն էինք անգամ լսում, աֆորիզմներն էինք ուսումնասիրում: Դուշմանը մեզ նենց բաներ ա տվել, որ համարյա ծնողի դաստիարակության հասնող մտքեր ա ասել, մինչև հիմա էտ մտքերը մեզ համար ակտուալ են, որովհետև մտքեր կան ժամանակավոր են, անկեղծ եմ ասում, մտքեր կա, որ հա խելացի ա, էտ պահին ակտուալ ա, հասնում ա ինչ-որ ժամանակաշրջան ու էլ ակտուալ չի:

Բայց այ արվեստը ինչով ա յուրահատուկ, երբ որ իր ժամանակը իր փոխվում: Ես էն օրը Սարոյան եղբայրները ոնց որ ծարավ մարդը սառը ջուր կխմի, այ այդպես նայել եմ հերթական անգամ, երևի եթե չեմ սխալվում հարյուր անգամ անցել ա, որ նայել եմ, բայց հերթական անգամ նայելիս հասկացա որ դարասկզբի մասին ա, բայց ոչինչ չի փոխվել՝ կուսակցականները միևնույն է երկու կողմից մնում են կոկիկ և կիսակեղծ, իսկ «դաշտային տղերքը»՝ Հայկն ու Գևորգը, մեկը մնում է խաբված իրանց հետևի կուսակցության կողմից, բայց առաջնորդ ազգի ու մարդկության համար, այսինքն իրանք են մտավորական: Դրա համար կա այդ միտքը, երբ որ արվեստի մասին երբեք չի փոխվում: Այ օրինակ մի երգ ունեի՝ «Եռաբլուր» երգը, էլի ունեմ երգը իմն ա, բայց մի հատված կար մեջը՝ «էսքան որձեր որ ծնվեցին, տեսնես տղերք կդառնան»:


Քառօրյայից հետո կատեգորիկ էտ երգը չեմ երգում, որովհետև էսքան որձեր, որ ծնվեցին պարզվեց նենց տղերք են դարձել, որ հլը կասկածելի ա մենք իրանց չափ կանք, թե չէ: Ուզում եմ ասեմ, այ ըտեղ մտքի առումով սխալվեցի և պիտի ասեմ, որ էդ հայրենասիրություն ասվածը ժամանակավոր միտք ա, որովհետև հայրենասիրությունը ավոլորդ ա, հայրենիքը մեջդ ա, դրա մասին խոսել և դրա մասին ապրել դառնում ա մի քիչ բառիս համար ներողություն եմ խնդրում, ինչ-որ տեղ տգիտության դրսևորում: Երբ որ ուրիշ ասելու բան չունես սկսում ես հայրենիքից խոսել, էտ հայրենիքին հանգիստ թողեք, մեղք ա:
-Մեր մշակույթում ինչն է այժմ պակասում, գուցեև չկա պակաս բան:

Անհատների դրսևորման ինչ-որ մի ձև կա, որ էսօր իրականում պակասում ա՝ անհատի, անկախ անհատի: Չգիտես ինչի կաղապարված երևույթներ կան որ մշակույթը ինքը սկսում ա ենթարկվել էտ կաղապարին: Մշակույթ ասածը մենակ երգելն ու գրելն ու նկարելն ու քանդակելը չի, ոչ էլ դեր խաղալը, ոչ էլ ֆիլմ նկարելը: Մշակույթը առհասարակ շփման ձևն ա: Եթե ուշադրություն դարձրած լինեք, լեքսիկոնում հայտնվում են բառեր, որ ուղղակի այդ բառերը սկսում են շաբլոնի նման բոլորի մոտ տարածվել շատ արագ, ինչպես առաջ ենթադրենք թուրքական սվիտրներ կար 90-ական թվերին, որ մոդա ընկավ, սկսեցին հագնել:

-Եվ քանի որ միամսյակ է, կցանկանայի անդրադառնանք նաև հայ կանանց, ով է հայ կինը ըստ ձեզ, հայ կնոջ կերպարը:
Երեկ կլինիկա էի գնացել, հերթական ստուգումների համար, վերջը հանձնեցի էն ինչ-որ պիտի հանձնեի, պատասխանի եմ սպասում, արյուն բան տենց, պատասխանի եմ սպասում, տղերքից մեկը զանգեց ասում ա՝ ի՞նչ ասեցին, ասեցի, որ վատ բան ասեցին, ասին որ ամուսնացած ես: Սա հումոր էր: Ես կնոջ մեջ.. մանկությունը իմ համար աղջիկ երեխա, տղա, էդ քիչ ա, բայց երբ որ սկսում են, հենց գիտակցությունը գալիս ա հասունությունը կնոջ մեջ գերագնահատում եմ մայրը, մարդկային առումով և բոլոր առումներով: Ու ասեմ մայրությունը ավելի շատ հատկանիշ է, կենսաբանություն չի: Շատ կանանց հանդիպել եմ, որ ֆիզիկապես երեխա ունեն, կենսաբանորեն երեխա ունեն, բայց իրենք մայր չեն, ցավոք սրտի հանդիպել եմ և փառք աստծո հանդիպել եմ նաև կանանց, որ երեխա չունեն, բայց մայր են, կա՛մ դեռ չունեն, կա՛մ ճակատագիրը իրենց երեխա չի տվել, կա՛մ ամուսնացած չեն, բայց տեսակով մայր են:

Մայրության խորհրդանիշը ջերմությամբ դաստիարակելն ա, Շիրազի մոտ շատ լավն ա էտ հատվածը, ասում ա մեր տան նեսրի պատն է մայրս, մեր տան դրսի պատն է հայրս: Պատահական չի՝ հայրը դոշով դեպի դուրսն ա, թիկունքը դեպի տունը, իսկ հոր թիկունքը պահողը մոր ջերմությունն ա, այսինքն ըտեղ փիլիսոփայել, մտքեր ասել պետք չի, ֆիզիկապես արդեն էդպես ա.

 

Մանրամասները՝ տեսանյությում