Սերժ Սարգսյանի ելույթը ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայում կարող է նշանավորել Հայաստանի արտաքին քաղաքականության նոր մակարդակ ու երկրի նոր դերակատարում, ավելի ճիշտ՝ պոտենցիալ դերակատարման հստակեցում, որը հնարավոր է դարձել հատկապես վերջին երկու տարիների զարգացումների հետեւանքով:
Սերժ Սարգսյանն իր ելույթում նախ հստակեցրեց Հայաստանի հետապրիլյան դիրքորոշումը Ղարաբաղի խնդրում, որը հանգում է ինքնորոշման, կարգավիճակի ու անվտանգության ամուր երաշխիքների խնդրի առաջնային լուծմանը, մնացած խնդիրները համարելով ածանցյալ:
Ղարաբաղի խնդրից նա անցում կատարեց հայ-թուրքական արձանագրությունների ճակատագրին: Սերժ Սարգսյանը փաստացի վերջնագիր ներկայացրեց Թուրքիային, տալով 5 ամիս ժամանակ, որից հետո Հայաստանը հետ է վերցնելու իր ստորագրությունը:
Ցյուրիխում 2009 թ. հոկտեմբերին ստորագրելով արձանագրությունները, Թուրքիան Ադրբեջանի պահանջով հետագայում Ղարաբաղի խնդրով նախապայմաններ առաջադրեց Հայաստանին, արձանագրությունների վավերացումը սառեցնելով: Թուրքիան այդպիսով դարձավ Ադրբեջանի խնդիրների «պատանդը» եւ ձեռքից բաց թողեց այնպիսի հնարավորություններ, որոնց կարիքը հիմա արդեն զգում է ամենայն սրությամբ:
Այս երկու տարում շատ բան է փոխվել, Թուրքիան թեեւ հռչակել էր զրո խնդիր հարեւանների հետ սկզբունքը, իրականում խնդիրներ ունի բոլոր հարեւանների հետ: Թուրքիան խրվել է Սիրիայում, որտեղ զրկվել է ԱՄՆ-ի ու ՆԱՏՕ-ի իր դաշնակիցների աջակցությունից եւ մենակ մնացել իր խնդիրների հետ: Սիրիայի ու ընդհանրապես Մերձավոր Արեւելքի զարգացումները լուրջ սպառնալիք են Թուրքիայի համար, նկատի առնելով Իրաքի Քրդստանում սպասվող հանրաքվեն եւ անկախ պետության հռչակումը:
Փորձագետները նշում են, որ այս իրադարձությունը, չնայած Թուրքիայի ջանքերին, չի կարող իր ազդեցությունը չունենալ Թուրքիայի ներքին զարգացումների վրա, եւ լավագույն ելքը, որ սպասվում է Թուրքիային, երկրի ֆեդերալացումն է:
Այս իրադարձությունների, ու նաեւ Թուրքիայի միջազգային մեկուսացման քաղաքականության համատեքստում օբյեկտիվորեն աճում է հայկական գործոնը թե հայկական խնդիրների համալիրի, թե նաեւ տարածաշրջանի երկրների՝ արաբական աշխարհի, Իրանի հետ հայերի ավանդական կապերի համատեքստում: Դրանք ընդլայնման մեծ պոտենցիալ ունեն, ինչն անկասկած ուժեղացնում է Հայաստանի դիրքերը տարածաշրջանում:
Թերեւս հենց այս հանգամանքները նկատի առնելով էլ Սերժ Սարգսյանը աշխարհի թիվ մեկ ամբիոնից Թուրքիայի հետ խոսել է վերջնագրի դիրքից: Մինչ այդ, Հայաստան-Սփյուռք համաժողովում նա քննադատել էր Թուրքիայի քաղաքականությունը, Սփյուռքի ներկայացուցիչներին փաստացի կոչ անելով աշխատել սեփական երկրների կառույցների հետ պահանջատիրության դիրքերից:
Կարելի՞ է արձանագրել, որ Հայաստանն ընդլայնում է իր քաղաքականության «համահայկական» ու միջազգային արեալը նոր իրողությունների համատեքստում, ներկայացնելով որոշակի դերակատարության հայտ, ինչն անկասկած համահունչ է գլոբալ բավական լուրջ շահերի ու խնդիրների հետ: Այս առումով, հայկական խնդիրները, այդ թվում Ղարաբաղի հարցը, անցնում են այլ հարթություն, որտեղ փոխվում են այդ խնդիրների դրվածքն ու դրանց կարգավորման տրամաբանությունն ու մեխանիզմները:
Ղարաբաղյան պատերազմում հաղթանակը, ինչպես նշում է մոսկվաբնակ մեր հայրենակից քաղաքագետը, հանգեցրեց Ցյուրիխին, իսկ ապրիլյան պատերազմը բերել է «նոր Ցյուրիխին»՝ տարածաշրջանի հարյուրամյա ստատուս քվոյի վախճանի արձանագրմանը: Թուրքիայի այս կամ այն հնարավոր պատասխանը իրավիճակը չեն փոխելու:
Խաղը բարդ է ու բազմաշերտ, մեծ հնարավորություններով ու ռիսկերով, ներկայում անիրական թվացող արդյունքներով: Կա՞ համարժեք քաղաքականության հնարավորություն՝ անցյալ դարասկզբի սխեմաներից խուսափելու համար:
Այս թեմայով
SIPRI. Պաշտպանական ծախսերը Հայաստանում նկատելիորեն աճել են
Ուկրաինային սպառնում է մոտալուտ պարտություն զինամթերքի բացակայության պատճառով․ Bloomberg
«Իսրայելի հարվածի հետևանքով Իրանի միջուկային օբյեկտները չեն վնասվել»․ ԱԷՄԳ
Պետքարտուղարությունը հերքել է Հայաստանին ռազմական օգնություն տրամադրելու փաստաթղթի ստորագրման մասին տեղեկությունը
Իրանի տարածքում հրթիռային հարվածներ չեն գրանցվել. լրատվամիջոց
ԻՀՊԿ. Սպահանում բարձր ձայները կապված են հարձակումները հետ մղելու հակաօդային պաշտպանության աշխատանքի հետ
NYT. Իսրայելի կողմից Իրանին հարվածելու թիրախը եղել է Սպահան քաղաքի մոտ գտնվող ավիաբազան
ԱՄՆ-ն չի մասնակցել Իրանի վրա Իսրայելի հարձակմանը
Պենտագոնը չի մեկնաբանում Իրանի վրա Իսրայելի հարձակումը
Իսրայելը Իրանի ուղղությամբ հրթիռային հարվածներ է սկսել
Ռուս խաղաղապահները լքում են Լեռնային Ղարաբաղը. լրատվամիջոց
ԱՄՆ-ն Ուկրաինայի համար անօդաչու թռչող սարքեր չի խոցի, թեև դա արեց Իսրայելի համար. Քիրբի
Ստոլտենբերգը կոչ է արել դաշնակիցներին ավելացնել ֆինանսավորումն Ուկրաինային ավելի շատ օգնություն հատկացնելու համար
Պենտագոնի խորհրդականներն ահազանգում են, որ ՌԴ-ն մի քանի ամսվա ընթացքում կարող է գրավել Խարկովը
ՊՆ նախկին շենքը վաղը կպայթեցվի․ մայրուղին փակ է լինելու
Իսրայելը հայտարարել է Եմենից արձակված «կասկածելի» օդային թիրախ խոցելու մասին
Վարժական հավաքներից խոսափողներին շարունակում են պատժել. հերթական քրեական գործը
Իրանը անօդաչու թռչող սարքերով հարվածներ է հասցրել Իսրայելին
ԱՄՆ-ն սպասում է, որ առաջիկա օրերին Իրանը կհարվածի բազմաթիվ թիրախների Իսրայելի տարածքում. CNN
Իսրայելը մի քանի հարվածներ է հասցրել Լիբանանի հարավ-արեւելքին, իրավիճակը սրվում է ամեն րոպե. Al Jazeera
Զինվորական «Կամազ» վթարի հետեւանքով տուժած երկու զինծառայողների կյանքին վտանգ չի սպառնում
Ռուսաստանը բալիստիկ հրթիռ է արձակել Կապուստին Յարից
Լիբանանից տասնյակ հրթիռներ են արձակվել Իսրայելի ուղղությամբ
Armlur.am-ը կադրեր է հրապարակել «Ուրալ»-ի ողբերգական վթարի վայրից (ֆոտո)
Ադրբեջանի ՊՆ հաղորդագրությունը չի համապատասխանում իրականությանը. ՀՀ ՊՆ
Ուկրաինային սպառնում է մոտալուտ պարտություն զինամթերքի բացակայության պատճառով․ Bloomberg
«Իսրայելի հարվածի հետևանքով Իրանի միջուկային օբյեկտները չեն վնասվել»․ ԱԷՄԳ
Իրանի տարածքում հրթիռային հարվածներ չեն գրանցվել. լրատվամիջոց
ԻՀՊԿ. Սպահանում բարձր ձայները կապված են հարձակումները հետ մղելու հակաօդային պաշտպանության աշխատանքի ...
NYT. Իսրայելի կողմից Իրանին հարվածելու թիրախը եղել է Սպահան քաղաքի մոտ գտնվող ավիաբազան
«Մեզ մսաղացի համար էին տարել»․ պատերազմի մասնակիցը պատմում է, թե ինչպես հանձնվեց Ջրականը
Ինչպես տապալվեց Սղնախի բեկումնային օպերացիան. 3 օր անց գրավվեց Շուշին
«Ինձ մեղադրում եք մի բանում, որից գաղափար չունեք». Արծրուն Հովհաննիսյան
«Բագրատյանը լավ կլինի հիշի իր վարչապետության ժամանակները, երբ 1 ձվով ուզում էր մարդկանց պահել». Արտա...
«Գերիների առումով 60-ից մինչև 150 զինծառայողի մասին է խոսքը. պետք է հստակեցվի». Արտակ Դավթյան
Ամենադիտված
Այսօր
Այս շաբաթ
Այս ամիս
ԱՄՆ-ը Մերձավոր Արևելքի միջնորդների միջոցով փորձում է Իրանին ստիպել նվազեցնել լարվածությունը
Իրանը հայտնում է Ալբորզ նահանգում ԻՊ-ի բարձրաստիճան անդամի ձերբակալության մասին
Իրանում վնասազերծվել են 15 ահաբեկիչներ, որոնք հարձակվել էին ոստիկանական տեղամասերի վրա
Ադրբեջանում ակտիվորեն մարզում են հատուկ ջոկատայիններին
Իրանը ներկայացրել է հակաօդային եւ հակահրթիռային պաշտպանության նոր համակարգեր
Ուկրաինային սպառնում է մոտալուտ պարտություն զինամթերքի բացակայության պատճառով․ Bloomberg
«Իսրայելի հարվածի հետևանքով Իրանի միջուկային օբյեկտները չեն վնասվել»․ ԱԷՄԳ
Իրանի տարածքում հրթիռային հարվածներ չեն գրանցվել. լրատվամիջոց
ԻՀՊԿ. Սպահանում բարձր ձայները կապված են հարձակումները հետ մղելու հակաօդային պաշտպանության աշխատանքի ...
NYT. Իսրայելի կողմից Իրանին հարվածելու թիրախը եղել է Սպահան քաղաքի մոտ գտնվող ավիաբազան