Կանադացի աստղագետները, օգտագործելով Ջեյմս Ուեբբի տիեզերական աստղադիտակը, կարողացել են ֆիքսել մոլորակների ձևավորման գործընթացը PDS 70 համակարգում։ Այս կարևոր բացահայտումը օգնում է ավելի լավ հասկանալ մոլորակային համակարգերի, այդ թվում՝ մեր Արեգակնային համակարգի ձևավորման մեխանիզմները։ Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են The Astronomical Journal (AJ) ամսագրում։


Ինչպե՞ս հաջողվեց տեսնել ձևավորվող մոլորակները
Հետազոտությունն իրականացրել է Վիկտորիայի համալսարանի ասպիրանտ Դորի Բլեյքլին։ Գիտնականները օգտագործել են Ջեյմս Ուեբբի աստղադիտակի NIRISS գործիքը, որի հատուկ դիտարկման ռեժիմը թույլ է տվել նվազեցնել աստղի պայծառությունը և կենտրոնանալ ձևավորվող մոլորակների վրա։

Այս մեթոդի շնորհիվ գիտնականները մանրամասն ուսումնասիրել են PDS 70 b և PDS 70 c մոլորակները, որոնք ակտիվորեն ավելացնում են իրենց զանգվածը, ներգրավելով գազ և փոշի մոտակա պրոտոմոլորակային սկավառակից։

PDS 70 համակարգը գտնվում է 370 լուսային տարի հեռավորության վրա և համարվում է չափազանց երիտասարդ՝ մոտ 5 միլիոն տարվա հասակով։ Մոլորակները ձևավորվում են գազա-փոշային սկավառակում, որի ներսում աստիճանաբար հայտնվում են նոր երկնային մարմիններ։ Գիտնականները սկավառակի կենտրոնում հայտնաբերել են մեծ դատարկ տարածք – մի յուրահատուկ «շինհրապարակ» ապագա մոլորակների համար։

Ապացույցներ մոլորակների աճի և հնարավոր արբանյակների ձևավորման մասին
Դիտարկումները ցույց են տվել, որ երկու մոլորակներն էլ շարունակում են նյութ կուտակել, ինչը համընկնում է ակրեցիայի տեսության հետ. այս գործընթացի ժամանակ մոլորակներն աճում են՝ ներգրավելով գազ և փոշի։

Բացի այդ, գիտնականները հայտնաբերել են ավելորդ ինֆրակարմիր ճառագայթում մոլորակների շուրջ, ինչը կարող է վկայել նրանց շուրջ արբանյակների ձևավորման մասին։

«Սա նման է այն բանին, եթե մենք կարողանայինք նայել հեռավոր անցյալ և տեսնել մեր սեփական Արեգակնային համակարգի մանկության լուսանկարները», — նշում է Դորի Բլեյքլին։

Ի՞նչ սպասել հետագայում
Աստղագետները մտադիր են շարունակել ուսումնասիրությունները, որպեսզի պարզեն՝ PDS 70 համակարգում գաղտնի այլ մոլորակներ չկան։

Հետագա դիտարկումները կօգնեն ավելի լավ հասկանալ երիտասարդ մոլորակների ձևավորման գործընթացները և հնարավոր է բացահայտեն մոլորակային համակարգերի ծագման գաղտնիքները ողջ Տիեզերքում։