Կալիֆոռնիայի Մերսեդ համալսարանի գիտնականները ստեղծել են սինթետիկ բջիջներ, որոնք կարող են «զգալ» ժամանակը։

Նրանց հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են Nature Communications ամսագրում։

Այս արհեստական կառուցվածքները ընդօրինակում են ցիրկադային ռիթմերը՝ ներքին կենսաբանական ժամացույցներ, որոնք կարգավորում են քունը, սնունդը և կենդանի էակների այլ գործընթացները։ Սա իր տեսակի մեջ առաջին նվաճումն է. նախկինում սինթետիկ բջիջները չէին կարողանում ինտեգրել ժամանակի մեխանիզմ։


Ցիրկադային ռիթմերը կյանքի հիմնական տարրն են։ Դրանք օգնում են մարմնին կանխատեսել ամենօրյա ցիկլերը, այլ ոչ թե պարզապես արձագանքել փոփոխություններին։ Գիտնականների թիմը ապահովել է, որ սինթետիկ բջիջները պարզապես չկրկնեն տրված ռիթմը, այլ ինքնուրույն հաստատեն այն և հետևեն դրան, ինչպես իրական կենդանի համակարգերը։


Դրա համար գիտնականները օգտագործել են ցիանոբակտերիաներից ստացված սպիտակուցների պարզեցված մոդել՝ օրգանիզմներ, որոնք ունեն բնական ցիրկադային ցիկլեր։ Արդյունքում ստացվել են բջջային կառուցվածքներ, որոնք կարող են պահպանել կայուն կենսաբանական ռիթմ մի քանի օր։

Այս նվաճումը բացում է ճանապարհը ավելի «կենդանի» կենսամեքենաների ստեղծման համար, որոնք կարող են ժամանակի ընթացքում փոխազդել շրջակա միջավայրի հետ։ Նման տեխնոլոգիաները կարող են կիրառություն գտնել բժշկության, կենսասենսորների և նույնիսկ արհեստական օրգանների ստեղծման մեջ։

Ինչպես նշում են հետազոտողները, սա միայն սկիզբն է։ Սակայն արդեն իսկ ներքին ժամացույցներով սինթետիկ բջիջները ոչ միայն գիտաֆանտաստիկա են, այլ իրական քայլ դեպի ապագա, որտեղ կենդանիի և արհեստականի միջև սահմանները նոսրանում են։