107 տարի առաջ` այս օրը, մարտում հերոսաբար զոհվեց Հայոց ազգային ազատագրական պայքարի ակնառու դեմքերից մեկը' Գևորգ Չաուշը: Նա հայոց իրական պայքարի խորհրդանիշներից մեկն էր: Թվում է` նրա կերպարը փոքր-ինչ միֆականացված է, սակայն պատճառը նրա ռազմական գործունեության մասին իրական փաստերի քիչ ուսումնասիրված լինելն է: Դա է պատճառը, որ նրա կյանքն ու գործունեությունը, ինչպես նաեւև ազգային ազատագրական պայքարի ողջ գործը դեռ մասնագիտական համակողմանի ուսումնասիրության ու լուսաբանման կարիք ունեն:
96 տարի առաջ այս օրը Սարդարապատի, Ապարանի և Ղարաքիլիսայի ուղղություններում հայկական զորքերը դիմեցին միասնական հակագրոհի: Սարդարապատում գեներալ Մ.Սիլիկյանի որոշմամբ կիրառվեց մարտավարական փայլուն լուծում. փոխգնդապետ Հասան Փաշայանի հրամանատարությամբ ստեղծվեց շրջանցող զորաջոկատ, որը Արագած ու Կոշի գյուղերի կողմից խոր թևանցումով դուրս եկավ հակառակորդի թիկունք: Թալինի կողմից Պանդուխտի ջոկատի հետ միասին նրանք կործանարար հարված հասցրին թուրքական 36-րդ բացառիկ դիվիզիայի հիմնական ուժերին: Ճակատից գրոհող զորքերը դժվար էին առաջանում, հետևաբար այս մարտավարական հնարքը պարզապես շատ արդյունավետ աշխատեց:
Ապարանում և Ղարաքիլիսայում հայկական զորքերը մեծ դժվարությամբ հետ շպրտեցին հակառակորդին: Ապարանում լիակատար հաղթանակ էր, իսկ Ղարաքիլիսայում հակառակորդը, ուղղակի ճեղքելով դուրս պրծավ ու փախավ: Պատճառն այն էր, որ երկու ուղղությունների պարտությունը կարող էր բերել թուրքական բանակի ամբողջ առաքելության տապալմանը, հետևաբար 9-րդ դիվիզիայի ուժերի փախուստը Ղարաքիլիսայից մի նպատակ ուներ` հիմնական ուժերը պահպանել Գանձակ հասնելու համար, որպեսզի վերախմբավորում ու համալրում լինի.....

Հեղիկակ` Արծրուն Հովհաննիսյան