«Եթե վերցնում ենք թառ նվագարանի տարածման ուղիները, ապա տեսնում ենք, որ բոլորը կողմերում հայերը շատ են»,- այսօր լրոգրողների հետ հանդիպման ընթացքում ասաց Տկզար Հայաստանի հնագույն շնչական նվագարանների հիմնադիր Կառլեն Միրզոյանը:
Հիշեցնենք, որ թառի շուրջ այս վիճաբանությունները սկսվեցին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխամասային գրասենյակում` Փարիզում,երբ տեղի էր ունեցել ոչ նյութական մշակույթի պահպանմանը նվիրված միջկառավարական կոմիտեի 7-րդ նիստը: Հայաստանից ոչ նյութական մշակույթի ժառանգության ցուցակում ընդգրկվել է «Սասնա ծռեր» էպոսը, Ադրբեջանից` թառը:
Դեռ 5-րդ դարում Թառ մասին իր աշխատությունում հիշատակել է անգամ պատմիչ Մովսես Խորենացին: Բացի դրանից մասնագետների հավաստմամաբ թառն անհիշելի վաղ ժամանակներից Արցախի տարացքում է եղել եւ լրացնում է կսմիթային նվագարանների շարքը:
«Ինչպես կարող է «չուկչան», որ ցորեն չունի, հացի մասին երգ ունենա: Ադրբեջանցիները պես քոչվորները, դա անել չէին կարող, քանի որ առանց թթի ծառի թառ չի լինում» -իր խոսքում ասաց դիրիժոր, երաժշտագետ Դանիել Երաժիշտը:
Երաժիշտի բերած փաստերից ադրբեջանցիները դեռ տասնամյակներ առաջ սովետական երաժշտական հանրագիտարանում կարողացել են իրենց մշակութային ժառանգության մասին կեղծիքներ մտցնել: Դրանք ներկայացրել են այնպիսի խորն արմատներով, որ անգամ հին հունականին է գերազանցել:
Չնայած որ դա հանցագործություն է, Դանիել Երաժիշտը փաստում է, որ այս ցեղախումբը, որը նոր-նոր է ժողովուրդ դարձել, լավ քաղաքականություն է վարում այդ առումով :
«Եթե այսպես շարունակվի մի օր էլ կասենք, որ բլուրն էլ տարան, դուդուկն էլ տարան: Եթե նրանց լսենք կարող են ասել, որ այսօրվա մամուլի ասուլիսը տեղի է ունենում հյուսիսային Ադրբեջանում»,-ասաց Դանիել Երաժիշտը և հավելեց, որ պետական մարմիններին կոչ է անում այս հարցին լուծում տալ:
«Մենք չպիտի նստենք վայ-վույ դնենք, տեղային մակարդակով սրան պետք է պետական մոտեցում ցուցաբերվի: Այն դեսպանությունները, որ նստած են ժողովրդի վզին, դրա փոխարեն պետք է այս հարցը բարձնացնեն», -ասաց մշակութային լրագրող Հակոբ Մարտունին:
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի անդամ երկրները քննարկումների ժամանակ նշել էին, որ այն չի կարող ճանաչվել, որպես մեր երկրի մշակութային ժառանգություն: Այդ պատճառով էլ, այն ընդունվել է բաց հայտով, որին կարող են հավակնել նաև այլ երկրներ:
Այնուամենայնիվ, Կառլեն Միրզոյանն ասաց, որ Փարիզում կան ապացույցներ, որոնք կարող են հիմնովին փաստել, որ թառը հայկական է:
