Ազգային ժողովի պատգամավոր, ԵԿՄ վարչության նախագահ, գեներալ Մանվել Գրիգորյանի հեղինակած «Երկրապահ կամավորականների կարգավիճակի մասին» օրենքի նախագիծը կառավարության հավանությանն է արժանացել և ընդգրկվել է հունիսի 17-ին կայանալիք ԱԺ արտահերթ նիստի օրակարգ: Հարցազրույցը Parliamentmonitoring.am-ի 

-Ազգային Ժողովում Ձեր համահեղինակությամբ շրջանառության մեջ է դրվել երկրապահ կամավորականի կարգավիճակի մասին մի օրինագիծ: Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս առաջացավ այդ օրենքի անհրաժեշտությունը:

-«Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս»-ի մասով ասեմ, որ օրենքի անհրաժեշտությունը միշտ էլ եղել է: Բա մեր հաղթական ազատամարտի մասնակիցները ուշադրության կարիք չունե՞ն: Բա պետությունը պետք է միջոցները խնայի՞ հայոց պետականությունը, Արցախի պետությունն  իրենց արյամբ, իրենց առողջության գնով կայացրածների համար: Եթե պատերազմին մասնակցած կամավորներին չհարգենք, չպատվենք, նրանց համար ամեն հնարավորը չանենք, մեր պետությունը, մեր ազգը ապագա չեն ունենա: Ես հենց այս խավի շահերը ներկայացնելու համար եմ եկել Ազգային Ժողով, օրենսդրական փաթեթի վրա էլ աշխատում եմ արդեն 7-8 ամիս: Հանդիպել եմ, զրույցներ եմ ունեցել հազարավոր երկրապահների հետ, խնդիրը ներկայացրել եմ Հանրապետության նախագահին, ով նույնպես մեր մարտական ընկերն է և մեզ լավ է հասկանում, խնդիրը ներկայացրել եմ պաշտպանության նախարարին, ԱԺ նախագահին, ովքեր նույնպես ուշադիր են պատերազմի մասնակիցների նկատմամբ: Ասեմ, որ ներկայացրել ենք օրենսդրական փաթեթ` «Երկրապահ կամավորականի կարգավիճակի մասին» օրենքի նախագիծ և լրացում «Զինծառայողների և նրանց ընտանիքների սոցիալական պաշտպանվածության երաշխիքների մասին» օրենքում:

-Նախագծում նշվում է, որ երկրապահ կամավորականի կարգավիճակ կարող է տրվել միջգերատեսչական հանձնաժողովի եզրակացությամբ և կառավարության սահմանած կարգով: Կոռուպցիոն ռիսկերի առաջացման մտավախություն չունե՞ք:

-Բա ի՞նչ գրեի: Գրեի` իբրև ԵԿՄ վարչության նախագահ ես եմ որոշում, թե ում տալ կարգավիճակ, կլինե՞ր: Նման խնդիրների կարգավորման առավել ընդունելի տարբերակ առայժմ հայտնագործված չէ: Մենք ուշադիր պետք է լինենք: Ես վստահ եմ, որ կարգավիճակը կտրվի օրինագծի տառին համապատասխան` բոլոր նրանց և միայն նրանց, ովքեր 1989-1994 թվականներին մասնակցել են մարտական գործողությունների կամ մարտական գործողությունների գոտում կամավոր մասնագիտական աջակցություն են ցուցաբերել: Մոտեցումը շատ օբյեկտիվ է և արդարացի:

-Հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ պատերազմի հետ կապ չունեցողներին կարգավիճակ տրվի` հաշվի առնելով այն, որ այսօր բանակի հետ կապ չունեցողներին մեդալներ են շնորհվում:

-Նախ` Ձեր գնահատականը կարող է սուբյեկտիվ լինել: Մեդալներ կարող են տրվել նաև մտավորականների, բժիշկների, գրողների, տարբեր խավերի ներկայացուցիչների, որոնք ավանդ են ունեցել, այսօր էլ ավանդ ունեն
Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի կայացման գործում: Մեդալն այլ բան է, կարգավիճակը, սոցիալական պաշտպանվածությունն` այլ: Մեր օրինագիծը հստակ սահմաններ է գծում ու հնարավորություն չի տալիս կարգավիճակ տալ  անձանց, ովքեր փաստացի ռազմական գործողությունների գոտում չեն եղել: Հենց մեկը ես թույլ չեմ տա նման բան, որովհետև ինձ համար շատ թանկ է պատերազմում զոհված մեր ընկերների հիշատակը, շատ թանկ է Վազգեն սպարապետի հիշատակը, շատ թանկ է այսօր ապրող քաջերի առողջությունը:

-Ընդհանրապես ի՞նչ արտոնություն է տալու այս կարգավիճակը ազատամարտի մասնակիցներին, սոցիալական խնդիրների լուծում, մասնավորապես,  դրանով նախատեսու՞մ է:

- Սա խնդրի բարոյական կողմն է, իրավական հիմքերն են ստեղծվում, որ պետությունը,  երբ  հնարավորություն ունենա, քայլ առ քայլ լուծի իր երկրապահ կամավորականի իրավական խնդիրները, սոցիալական խնդիրները: Սահմանվում է, որ հավասար են թե այսօրվա զինծառայողը, թե նրանք, ովքեր իրենց կյանքն են վտանգել 1989-94 թվականներին: Գեներալ, թե զինվոր, շարքային թե մտավորական, բոլորը պետք է ունենան հավասար հնարավորություններ, եթե մասնակցել են պետության կայացմանը, սահմանների պաշտպանությանը: Հետագայում արդեն փաթեթով կաշխատենք ողջ այս խավի համար: Սա անչափ կարևոր քայլ է` պետությունն ընդունում է իր երկրապահի կարգավիճակը, կարգավիճակի պետականորեն ճանաչումը ոչ այնքան այսօրվա ազատամարտիկներին է հարկավոր, որքան սերունդներին: Պետականորեն պետք է ճանաչվի կարգավիճակը, որ 10 տարի հետո, 50 տարի հետո, 100 տարի հետո այսօրվա հերոսների որդիները, թոռները, ծոռները հպարտանան, ասեն` իմ հայրը, իմ պապը Հայաստան պետության կայացման համար, սահմանների պաշտպանության համար, Արցախի կայացման համար գործ են արել: Սա ավելի կարևոր է, քան սոցիալական արտոնությունների հատկացումը; Իսկ արտոնություններ շարունակաբար կընձեռվեն` պետության հզորացման, ռեսուրսների, հնարավորությունների ավելացման հետ:

-Այս օրերին բազմաթիվ ազատամարտիկներ բողոքի ակցիաներ` նստացույց են կազմակերպում Ազատության հրապարակում, կառավարության շենքի առջև: Փորձե՞լ եք անձամբ լսել նրանց, արդարացի՞ է նրանց բողոքը:

-Ես չասացի՞, որ հազարավոր երկրապահների եմ անընդհատ հանդիպում: ԵԿՄ կարևորագույն խնդիրներից է զոհվածների, անհայտ կորածների, հաշմանդամների ընտանիքների, պատերազմի մասնակիցների սոցիալական և իրավական պաշտպանվածությունը: Մենք այդ գործունեությունը սկսել ենք դեռ ռազմի դաշտից: Երբ առաջին զոհերն ունեցանք, արդեն իսկ սկսեցինք մեր առջև այսօրինակ խնդիրներ դնել: Մենք մեկ առ մեկ գիտենք ամեն մի ազատամարտիկի հոգսը, ոչ ոք չի կարող այս խավի իրական վիճակի, իրական խնդիրների մասին ավելի լավ պատկերացում ունենալ, քան ԵԿՄ-ն: Դուք 50 հոգու եք տեսնում, ես ամենօրյա աշխատանք եմ տանում հարյուր անգամ այդպիսի 50 հոգու հետ, հարյուր հիսուն անգամ այդպիսի 50 հոգու հետ: Եթե այդքան լավ պատկերացնում եք իրավիճակը, կասե՞ք ով է ԵԿՄ-ից ավելի շահագրգիռ ազատամարտիկների խնդիրների կարգավորմամբ, ո՞վ է փաստացի զբաղվում դրանով: Իսկ այս տղաների համար ինչ էլ արվի, ինչքան էլ արվի` քիչ է:

-Մի քանի հարց էլ Ձեր օրենսդրական գործունեության մասին: Դուք սովորաբար ԱԺ ներկայանում եք նիստերի սկզբում, ելույթներ չեք ունենում և քվեարկությունից հետո հեռանում անվերադարձ: Ինչո՞ւ:

-Եթե կարծում եք` պատգամավորի աշխատանքը միայն նիստերին ներկա լինելն է, սխալվում եք: Նիստերի դահլիճից դուրս գալուց հետո էլ, եթե նկատել եք, շատ հաճախ դեռ երկար ժամանակ եմ անցկացնում աշխատասենյակում: Նույն այս աշխատանքիս շարունակությունն են ընդունելությունները, որ ունենում եմ Երկրապահ կամավորականների միությունում:

- ԱԺ նախագահը հայտարարեց, որ նիստերից բացակայող պատգամավորների նկատմամբ պատժամիջոցներ կկիրառվեն: Մտավախություն չունե՞ք, որ կհայտնվեք ԱԺ նախագահի թիրախում:

-Ես ասացի, որ եկել եմ ԱԺ աշխատելու, երկրապահների խնդիրներին հետամուտ լինելու: Եվ նիստերին էլ միշտ մասնակցում եմ: Կարծում եմ` այդ հարցն ինձ չի ուղղված:

-Պարոն Գրիգորյան, օրենսդրական գործունեության մեջ այնքան էլ ակտիվ չեք: Ինչո՞ւ այնուամենայնիվ նախընտրեցիք խորհրդարանը և ոչ թե բանակը:

-Այդ հարցին, կարծես, պատասխանեցի: Ես բանակում էի, առաջին գծում էի բանակի կազմավորումից էլ առաջ, պատերազմի ամենաթեժ պահերին եղել եմ ամենավտանգավոր տարածքներում: Հիմա էլ բանակում եմ: Երկրապահը բանակի ռեզերվն է: Բա 35 000 անդամ ունեցող երկրապահը բանակ չէ՞: ԵԿՄ-ում կան հարյուրավոր գնդապետներ, հազարավոր սպաներ և շարքայիններ: Եվ այս կառույցը հայրենիքի պաշտպանության դիրքերում կանգնած բանակ է: Քանի ապրում եմ` շարքում եմ: Իսկ այսօր մարտական ընկերներիս հորդորով եկել եմ ԱԺ, որպեսզի տեր կանգնեմ իրենց պահանջներին: ԱԺ էլ եկել եմ, որովհետև անվերապահ վստահում եմ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանին, ով մեզ հետ է եղել խրամատում և  երկրապահ է հոգով ու ողջ էությամբ:

-Բանակի պատասխանատուները վստահեցնում են, թե բարեփոխումներ են կատարվում, սակայն պարբերաբար լսում ենք զինվորի մահվան մասին լուրեր: Ինչպե՞ս եք դրան վերաբերվում:

- Ինչպե՞ս պետք է վերաբերվի հայ մարդը հայ զինվորի, հայ սպայի, հայրենիքի պաշտպանի մահվան մասին լուրերին: Ցավալի դեպքեր են դրանք: Պետք է ամեն ինչ անենք նման դեպքերը բացառելու համար: Իսկ առաջ ավելի լա՞վ էր, որ այդ լուրերը չէինք լսում, բայց փաստերը կային: Հիմա բանակի ղեկավարությունն էլ ամեն ինչ անում է հրապարակայնություն ապահովելու համար: Ի դեպ, ողջ հանրությունը, հասարակական ինստիտուտները` ընտանիք, դպրոց, բուհ, պետք է նպաստեն մթնոլորտի դրական փոփոխմանը:

-Պարոն գեներալ, ըստ պաշտոնական վիճակագրության, արտագաղթի տեմպերն աճել են: Ձեր կարծիքով` ինչո՞ւ են լքում երկիրը:

-Կա արտագաղթ: Դա ևս ցավալի իրողություն է: Հիմնական պատճառը սոցիալական վիճակն է: Այս խնդիրները նախագահ Սերժ Սարգսյանը դրել է կառավարության առջև, բոլոր պատասխանատուների առջև, շատ խստորեն է դրել: Պետք է որ առաջիկա մեկ տարում արդեն դրական տեղաշարժը նկատելի լինի ամբողջ հասարակության համար: Հավատանք մեկմեկու, լինենք միասնական և առաջխաղացում պարտադիր կլինի: