Ամառվա տապին, հանգստի ամենաեռուն շրջանում ՀՀ քաղաքական ոլորտ մուտք գործեց Սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծը, որը միանգամից դարձավ բուռն քննարկման առարկա: Արդեն իսկ սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովը հրապարակել է Սահմանադրության 1-15-րդ գլուխների նախագծի նախնական տարբերակը հանրային քննարկումների համար:
Այս թեմայի շուրջ YerevanNews.am-ը զրուցեց ԱԺ պատգամավոր, ժամանակավոր հաշվիչ հանձնաժողովի քարտուղար Թևան Պողոսյանի հետ:
- Ես համարում եմ, որ ամբողջ գործընթացը ճիշտ չի տեղի ունենում՝ հաշվի առնելով այն խնդիրը, որ երբ դու չես ձևավորել վստահություն ընտրական համակարգի, այն գործիքի հանդեպ որով կարող ես հարցնել մարդկանց՝ սրան են համաձայն թե՞ նրան են համաձայն, այս են ընտրում թե՞ այն են ընտրում, ապա ընդհանրապես հարկ չկա դրանից հետո քննարկել ընդհանուր տեքստը:
Չգիտեմ, այնտեղ աշխարհի լավագույն սահամանադրությունն են գրել, փայլուն տեքստ է գրած թե շատ բացասական, քանի որ ընտրական մեխանիզմը և այն գործիքը, որը կոչվում է «հանրաքվե», մինչ այսօր չեն ձևավորել: Չկա այն վստահության մթնոլորտը, որտեղ օրինակ ես՝ Թևան Պողոսյանս, ինչպես հասարակ ՀՀ քաղաքացի, վստահ լինեմ, որ ես «ոչ» եմ քվեարկել, բայց բնակչության մեծամասնությունը՝ «50+1» տոկոսը «այո» է քվեարկել և ես վստահ եմ իրենց արդյունքների իրականությանը, ես ընդունում եմ իրենց ձայնը: Կամ հակառակը. ես կողմ եմ եղել, իսկ մեծամասնությունը դեմ է եղել, ապա ես ընդունում եմ, որ պետք չէ որևէ բան փոխել:
Ես ընդհանրապես տեքստ քննարկելու խնդիր այսօրվա դրությամբ չեմ տեսնում: Մենք կարող ենք տարբեր տեքստեր քննարկել, տարբեր մտային վարժություններ անել, սցենարներ քննարկել, այլ տեսլականներ քննարկել...միգուցե և մեջը շատ դրական բաներ է գրված, բայց մենք չենք ձևավորել ո՛չ վստահությունը ընտրական համակարգի հանդեպ, ո՛չ էլ այն մեխանիզմները, որով ցանկացած տեքստ, ինչ էլ գրած լինի, կյանքի կոչենք: Այսօրվա գործող սահամանադրությունը կյանքի չի կոչվել, ի՞նչ տարբերություն նորի մեջ ինչ է գրված լինելու, եթե չունենք ձևավորված այն մեխանիզմները, որոնք դրանք կյանքի են կոչելու: Ի՞նչ տարբերություն այնտեղ լավ բան է գրված, թե՞ վատ:
Ինքս չեմ համարում, որ սա ճիշտ գործընթաց է և մենք պետք է հիմա զբաղվենք այս գործընթացով: Մենք պետք է այսօրվա դրությամբ ամենինչ անենք, որ փորձենք ձեռք բերենք վստահություն ընտրական համակարգի նկատմամբ և այն ինստիտուտների, որոնք կոչված պետք է լինեն ցանկացած սահամանադրություն կյանքի կոչելու: Այսօրվա մեր ինստիտուտները պետք է այնպես բարեփոխեն, որ գործող սահամանադրությունը ամբողջությամբ կյանքի կոչվի և նոր դրանից հետո նախաձեռնենք մի գործընթաց, որով մարդկանց ասենք, օրինակ՝ «նայեք ձեր կյանքում այսօր կա այսպիսի պրոբլեմ, որովհետև այսօրվա սահամանադրության մեխանիզմները թույլ են, ա՛յ, եթե այսպիսի փոփոխություն անենք, վաղը ձեր կյանքի որակը կփոխվի»...դրանից հետո կարելի է քննարկել այդ՝ դեպի լավ գնալու ճանապարհը: Բայց չունենալով այս ամենը մենք ինչ-որ մի բանով ենք զբաղված, որ այսօրվա կյանքի հետ կապ չունի:
Այսօրվա սահամանադրությունը նույն լիազորությունները տալիս է: Ի՞նչ, այսօրվա մեր ընտրական օրենսգիրքը մեզ խանգարո՞ւմ է համամասնական ընտրությունները պատշաճ անցկացնելուն, կամ այսօրվա մեր սահամանադրության մեջ կա՞ ինչ-որ մի արգելք ընդդիմությանը վերահսկիչ լիազորություններ տրամադրելուն խանգարող: Չի արգելում չէ՞: