Yelaket.am-ը թարգմանաբար ներկայացնում է թալիշ հրապարակախոս-վերլուծաբան Աթախան Ալիբովի հոդվածը, որով նա քննադատում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի` ազգային փոքրամասնությունների հանդեպ տարվող քաղաքականությունը


«Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի «Ադրբեջանի տարածքում ոչ մի այլ լեզու չի կարող ունենալ պաշտոնական կարգավիճակ» հայտարարությունը հակասում է միջազգային իրավունքի այն նորմերին, որոնք ճանաչված և հաստատված են Ադրբեջանի ու աշխարհի քաղաքակիրթ ժողովուրդների կողմից:

 

Ադրբեջանի Սահմանադրության 21-րդ հոդվածն հաստատում է, որ Ադրբեջանի Հանրապետության պետական ​​լեզուն ադրբեջաներենն է:  Ադրբեջանի Հանրապետությունն ապահովում է ադրբեջաներենի զարգացումը: Ադրբեջանի Հանրապետությունն  էլ ապահովում է բնակչության կողմից խոսվող այլ լեզուների ազատ օգտագործումը և զարգացումը:  Այս նորմը, պետական ​​լեզվի հետ միասին, հանդիսանում է նաև պաշտոնական սահմանադրական կարգավիճակ, որը վերագրվում է Ադրբեջանում բնակվող ժողովուրդների լեզուներին:  Ինչ վերաբերում է այս լեզուների զարգացմանը, ապա պետության պարտավորությունների չափը նույնն է, ինչ պետական ​​լեզվի հետ կապված պարտավորությունները:  Երկու դեպքում էլ Սահմանադրությունը օգտագործում է «ապահովում է զարգացումը» արտահայտությունը և չի տարբերակում այդ երկուսը: 

Յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի օգտագործել իր սեփական լեզուն:  Յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի կրթվել ցանկացած լեզվով և ստեղծագործ լինել:


Ոչ ոք չի կարող կամայականորեն զրկվել քաղաքացիությունից կամ քաղաքացիությունը փոխելու իրավունքից:  Նախագահը տեղյա՞կ չէ Սահմանադրության վերը նշված նորմերից:  Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից վավերացված և ներկայումս երկրում օրենքի կարգավիճակ ունեցող 1995 թ.-ին «Ազգային փոքրամասնությունների պաշտպանության մասին» շրջանակային կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածը վերաբերում է փոքրամասնությունների լեզուներին, ահա դա` «Կողմերը պարտավորվում են ճանաչել ազգային փոքրամասնությանը պատկանող ցանկացած անձի` իր փոքրամասնության լեզուն ազատորեն և ազատորեն օգտագործելու բանավոր և գրավոր` անձնական և հասարակական կյանքում: Կողմերը կձգտեն հնարավորինս ապահովել փոքրամասնությունների լեզվի օգտագործումը նրանց և վարչական մարմինների միջև հարաբերություններում, եթե այդպիսի անձինք մեծ թվով հայցում են այն կամ այն ​​տարածքներում, որտեղ նրանք ավանդաբար բնակվել են: Կողմերը պարտավորվում են ապահովել, որ ազգային փոքրամասնությանը պատկանող ցանկացած անձ տեղեկացվի ձերբակալման պատճառների, իրեն առաջադրված մեղադրանքների և մեղադրանքների բնույթի մասին իր համար հասկանալի լեզվով, և որ նա ունենա ինքն իրեն պաշտպանելու իրավունք այդ լեզվով»:


Ի՞նչ է սա, եթե ոչ փոքրամասնությունների լեզուների պաշտոնական կարգավիճակի ամրագրում: Երկրները, որոնք ցանկանում են ինտեգրվել քաղաքակիրթ աշխարհին և կառուցել նորմալ հասարակություն, նույնպես միանում են տարածաշրջանային կամ փոքրամասնությունների լեզուների եվրոպական խարտիային:

Չնայած Ադրբեջանը խոստացավ միանալ այս փաստաթղթին, ԵԽ-ին անդամակցելու ընթացքում, այնուհանդերձ այն չկատարեց, և այս փաստաթղթի վավերացումը դեռ հետաձգվում է:  Փաստաթուղթը նախատեսում է երկրում ընդունել տարածաշրջանային լեզուների, ինչպես նաև պետական ​​լեզվի մասին օրենքներ:

Կասկած չկա, որ աշխարհի որոշակի կանոնների դեմ նախագահի նման հայտարարությունը կծառայի աշխարհում Ադրբեջանի հակաժողովրդավարական իմիջի էլ ավելի ամրապնդմանը:

Աթախան Աբիլով  

Նյութի աղբյուր՝ yelaket.am