Չկա մի մեծագույն անհեթեթություն, որն ասած չլինի որևէ փիլիսոփա: Բայց ոչ թե փիլիսոփաները, այլ ճարպիկ խաբեբաներն են պնդում, թե մարդը երջանիկ է, երբ կարող է ապրել իր ցանկություններին համապատասխան: Սա կեղծիք է: Հանցավոր ցանկությունները դժբախտության գագաթնակետն են: Նվազ ցավալի է չստանալ այն, ինչ ցանկանում ես, քան հասնել այն բանին, ինչը հանցավոր է ցանկանալ: Բավական չէ իմաստություն ունենալ, հարկավոր է նաև կարողանալ օգտվել դրանից: Իմաստուն մարդկանց արարքները թելադրված են խելքով, ավելի քիչ խելամիտներինը` փորձով, ամենատգետներինը` անհրաժեշտությամբ: կենդանիներինը` բնությամբ: Սխալվել կարող է ամեն ոք, իսկ իր սխալի վրա համառել` միայն անխելքը: Հիմարությունը, նույնիսկ հասնելով այն բանին, ինչին ծարավի է, երբեք գոհ չի լինում: Տգիտությունը խելքի գիշերն է` անլուսին և անաստղ գիշերը: Մենք իրոք ազատ ենք, եթե պահպանել ենք ինքնուրույն մտածելու ընդունակությունը, երբ անհրաժեշտությունը մեզ չի ստիպել պաշտպանել պարտադրված և, որոշ իմաստով, մեզ կարգադրված կարծիքները: Մարդը որքան խելացի ու հմուտ է, այնքան ավելի ատելի է դառնում, երբ կորցնում է ազնվության իր համբավը: Նա հաճախ ինքն է իր ոխերիմ թշնամին:

Ցիցերոն

Պատրաստեց՝ Սիրարփի Մարգարյանը: