«Ժամանակ» թերթը գրում է. «ԱԺ «Ելք» խմբակցության պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանը, նախօրեին խոսելով ինստիտուցիոնալ կուսակցության ստեղծման խնդրի մասին, հայտարարել է, որ ոչ փակուղային մեկ ճանապարհ կա Հայաստանում՝ ռեսուրսների սղության պայմաններում, գնալ, գտնել որեւէ հովանավոր ՀՀԿ-ում եւ կարիերային աճ ապահովել:

Փաշինյանի ակնարկը բավականին բազմիմաստ է եւ կարող է ուղղված լինել ընմդհուպ «Ելք» դաշինքի իր դաշնակիցներին, գուցե դե ֆակտո արդեն նախկին դաշնակիցներին, որոնք նրա հետ չեն գնում հրապարակ: Խոշոր հաշվով, հրապարակ չգնալու այլընտրանքը պետք է լինի ինստիտուցիոնալ ընդդիմություն ձեւավորելու խնդիրը կամ ճանապարային քարտեզը, այլապես հայաստանյան ոչ դասական, ոչ սահմանադրական-քաղաքագիտական քաղաքականության մեջ այլ նպատակ չի կարող լինել՝ կամ հրապարակի միջոցով ճնշման փորձ, կամ ինստիտուցիոնալ ընդդիմության ձեւավորման երկարատեւ ու իսկապես բավականին բարդ գործընթաց, որը կպահանջի բավականին ճկունություն, համբերություն, մարտավարական բազմազանություն եւ իհարկե ռեսուրսներ:

Այդ իմաստով, Փաշինյանի հայտարարությունը ուղղակի, թե անուղղակի մեղադրանք է իր դաշնակիցների հասցեին, որ նրանք փաստորեն ընտրում են ՀՀԿ-ում որեւէ հովանավոր գտնելու տարբերակը, եթե իր հետ չեն գնում հրապարակ: Միեւնույն ժամանակ, Փաշինյանն այդ իմաստով փաստորեն հրապարակավ հրաժարվում է ինստիտուցիոնալ ընդդիմության իր գաղափարից, որով նա սկսել էր քաղաքացիական պայմանագրի ձեւավորումը, որը ըստ էության, նրա այսպես ասած՝ «ֆիշկան» էր Հայ ազգային կոնգրեսից դուրս գալուց հետո:

Առնվազն հարց է առաջանում, երբ խոսում էր ինստիտուցիոնալ ընդդիմության մասին, Փաշինյանն այն ժամանակ չէ՞ր պատկերացնում, որ դա կամ փակուղի է տանելու, կամ տանելու է ՀՀԿ-ից որեւէ մեկի դուռը, Փաշինյանն ընթացքո՞ւմ եկավ այդ պատկերացման, թե՞ ինստիտուցիոնալ ընդդիմության մասին հայտարարությունները նրա համար ունեին այն ժամանակ զուտ մարտավարական, իրավիճակային քարոզչական նպատակ եւ ամենեւին ռազմավարական խորքային ուսումնասիրության կամ դիտարկման արդյունք չէին:

Ներկայումս հասկանալի է, որ Նիկոլ Փաշինյանը ունի ինստիտուցիոնալ ընդդիմության իր տարբերակի մասին հարցերին պատասխանելու կարիք եւ անհրաժեշտություն, որովհետեւ նրան հարցնում են, թե ինչո՞ւ հրապարակ, եւ ոչ թե ինստիտուցիոնալ ճանապարհ: Փաստացի, Փաշինյանը բացատրում է, որ ինստիտուցիոնալ ճանապարհը փակուղի է: Մինչդեռ, ՀԱԿ-ից հետո իր քաղաքական այսպես ասած ինքնուրույն գործունեության մեկնարկին նա փաստացի բացատրում էր, որ փակուղի է հրապարակային-հանրահավաքային պայքարը, եւ ընդ որում նա բացատրում էր մեղմ ասած՝ ոչ պակաս համոզիչ: Այստեղ խնդիրը հանգում է արդեն ոչ թե զուտ Փաշինյան քաղաքական գործչի գործունեությանը, այլ հայաստանյան քաղաքականության բնույթին, քանի որ այն իրավիճակում, որում տվյալ դեպքում հայտնվել է ՔՊ առաջնորդը, խոշոր հաշվով, տարբեր կերպ եւ առիթներով հայտնվել են դե ֆակտո բոլոր քաղաքական ուժերի առաջնորդները, որ եղել են նրանից առաջ կամ նրա կողքին, ընդ որում անկախ նրանից՝ հրապարակո՞ւմ են, տա՞նը, թե՞ խորհրդարանի դահլիճում: Իսկ գլխավոր, առանցքային խնդիրն այստեղ այն է, որ գործողությունների հիմքում որեւէ մեկի դեպքում չի եղել գաղափարական պլաստը եւ դրա վրա կառուցված քաղաքական օրակարգը, այսինքն՝ քաղաքական սուբյեկտությունը չի ունեցել իրապես քաղաքական ողնաշար, այլ կրել է առավելապես ցուցանակային բնույթ:

Ավելին, այդ իմաստով իշխանության սուբյեկտությունը եղել է ավելի նվազ ցուցանակային, որովհետեւ զուտ կարգավիճակից ելնելով իշխանությունը պարտավորված է եղել առնվազն զուգահեռ կրել քաղաքական օրակարգ, իսկ ընդդիմությունները Հայաստանում հնարամտորեն փորձել են խուսափել դրանից՝ չունենալով գոնե կարգավիճակային պարտադրվածություն, դե յուրե իմաստով իհարկե: Որովհետեւ դե ֆակտո նույն պարտադրվածությունը պետք է լինի ընդդիմության դեպքում, եւ այդ պարագայում կարիք չէր լինի սեզոնային բացատրությունների, եւ ընդդիմությունները հաջորդաբար չէին հայտնվի փակուղում, դրանով իսկ ինքնաբերաբար օգնելով իշխանությանը միշտ խուսափել փակուղիներից»:

Առավել մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում